“Wordt de mannelijke seksualiteit aangetast door het missen van tanden en kiezen?” Ik glimlach in mezelf om deze vreemde vraag uit mijn publiek, een groep patiënten van Mercy Ships. Deze patiënten verblijven in de buurt van het ziekenhuisschip in de aanloop naar hun operatie en tijdens de nazorgperiode. Ik ben aanwezig bij een training die ze krijgen over mondgezondheid.
Er zijn dit jaar al 600 patiënten geopereerd op ons schip in de haven van Dakar. De meeste van hen komen van ver. Ze verblijven rondom de operatie in het Hospital Outpatient Extension (HOPE) Center, een groot gebouw met binnenplein op zo’n 15 minuten rijden vanaf het schip. De patiënten arriveren hier minimaal een week voor hun operatie in verband met alle benodigde onderzoeken vooraf. Na hun operatie en ziekenhuisopname verblijven ze hier zolang er nazorgafspraken zijn voor bijvoorbeeld fysiotherapie. Dan kan een week duren of zelfs enkele maanden na grote chirurgische ingrepen.
Op het HOPE-Center zijn slaapfaciliteiten, er is een grote keuken waar lokale koks maaltijden bereiden, er wordt kleding gewassen en gesport. Elke morgen organiseert Mercy Ships een lesprogramma voor de aanwezige kinderen en ’s middags zijn er voor alle patiënten lessen over algemene gezondheid.
Ik kwam erachter dat tussen de onderwerpen van de patiëntlessen (worminfecties, HIV enzovoorts) het onderwerp mondgezondheid ontbrak. Gezien de slechte staat van de gebitten van de meeste patiënten leek het mij een goed idee om dat onderwerp toe te voegen.
Dus bezocht ik de Senegalese crew die de trainingen verzorgt om dit onderwerp aan te kaarten. Wat zijn hier de problemen waar mensen tegenaanlopen in het gezond houden van hun gebit? Ik schreef een training die paste in het format van de andere trainingen. De eerste keer dat de training gegeven zou worden wilde ik erbij zijn om vragen te kunnen beantwoorden.
Zo zit ik op een middag in oktober tussen de patiënten met ingezwachtelde hoofden, armen en benen. Ook de patiënten die nog voor hun operatie staan, zijn duidelijk herkenbaar aanwezig tussen het publiek. Vooral de gezichten van jonge mensen met neurofibromen en de grote goedaardige tumoren in de mandibula geven een vreemde aanblik. Het publiek voelt een beetje aan als het vroegere rariteitenkabinet bij een circus, alleen dan met ogen vol hoop.
Aan het einde van de training is er ruimte voor vragen. Er worden hele zinvolle vragen gesteld: “Als ik bloed zie in mijn mond als ik poets, moet ik dan stoppen?” Het publiek is geïnteresseerd in mijn antwoorden en ik voel me blij vanbinnen. Dan komt de vraag over de mannelijke seksualiteit. Ik denk even snel na en besluit deze zorg weg te nemen. Ik antwoord: “Nee, daar hoeft u zich geen zorgen over te maken. Dat heeft niets met elkaar te maken, tenzij u ziek bent door de aanwezige ontstekingen.”
Ik voel dat deze uitleg goed ontvangen wordt. Een groepje oudere mannen op de achterste rij knikt instemmend. Zij missen allemaal duidelijk wat gebitselementen. Maar aan hun gezichten te zien hebben zij daar, wat dit onderwerp betreft, gelukkig geen problemen mee.
Marijke Westerduin, tandarts en vrijwilliger bij Mercy Ships, schrijft elke maand een column voor het NTVT. Marijke is in 2007 afgestudeerd als tandarts aan het Radboudumc. Daarna heeft zij als tandarts in de algemene praktijk en in een kindertandheelkundige kliniek gewerkt. Daarnaast heeft Marijke ook 7 jaar als docent gewerkt aan de opleiding tandheelkunde van het Radboudumc. In het verleden heeft ze, via Mercy Ships, 7 maanden als tandarts gewerkt in Togo en kortstondig in Zambia en Guinee. Momenteel is ze voor een periode van 2 jaar aan het werk als Lead Dentist in West-Afrika, vanaf een ziekenhuisschip van Mercy Ships. Marijke zal daar werken aan haar droom: de toegang tot mondzorg in West-Afrika verbeteren. Dit doet ze ook door middel van haar stichting: Stichting Improve. Ze neemt jullie de komende maanden graag mee in wat zij meemaakt en wat haar gedachten daarbij zijn.
Op 16 mei 2022 verscheen een podcast over ‘Mondzorg over grenzen’ waarbij Marijke te gast was.
